ΔΡ. ΜΑΡΙΑ ΣΤΑΜΕΛΟΥ, MD, FEAN
Ιατρείο νόσου Πάρκινσον και Κινητικών Διαταραχών
Καθηγήτρια Νευρολογίας, Παν/μίου Marburg
Σύνδρομο Ανήσυχων Άκρων - Restless Legs syndrome
Πληροφορίες για τους ασθενείς
Τι είναι;
Το Σύνδρομο Ανήσυχων Άκρων (Restless legs syndrome – RLS) αποτελεί μία κατάσταση κατά την οποία ο ασθενής νιώθει μια ακαταμάχητη ανάγκη να κινήσει τα πόδια του. Το 5-10% του γενικού πληθυσμού εμφανίζει RLS. Οι άνθρωποι με RLS περιγράφουν κάποιες φορές ένα απροσδιόριστο ή δυσκολο να περιγραφεί δυσάρεστο αίσθημα στα πόδια τους, που μπορεί να είναι ένα επώδυνο αίσθημα έντασης, ή/και σαν κάτι να τσιμπάει, να καίει ή να περπατάει βαθιά μέσα στα πόδια τους. Τα συμπτώματα χαρακτηριστικά χειροτερεύουν το απόγευμα και κατά τη διάρκεια της νύχτας, οδηγώντας έτσι σε προβλήματα στον ύπνο, ενώ μπορεί να εκδηλωθούν και κατά τη διάρκεια της ημέρας, ιδίως μετά από παραμονή στην καθιστή θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να αφορούν το ένα πόδι, ή εναλλάξ ή ταυτόχρονα ακόμα και τα δύο πόδια. Το χαρακτηριστικό είναι ότι το αίσθημα αυτό ανακουφίζεται όταν ο ασθενής σηκωθεί και περπατήσει. Πολλές φορές συγχέεται με τις ακούσιες περιοδικές κινήσεις των άκρων στον ύπνο (periodic limb movements in sleep - PLMS). Στο PLMS οι κινήσεις συμβαίνουν ακούσια στον ύπνο και συνήθως τις αναφέρει όποιος κοιμάται δίπλα στον ασθενή, ενώ στο RLS ο ασθενής είναι ξύπνιος, και αισθάνεται την ακαταμάχητη ανάγκη να σηκωθεί και να περπατήσει για να ανακουφίσει αυτό το περίεργο αίσθημα στα πόδια του.
Τι το προκαλεί
Το Σύνδρομο Ανήσυχων ́Άκρων είναι συχνά άγνωστης αιτολογίας (πρωτοπαθές) και συχνά κληρονομικό. Στην παθοφυσιολογία του εμπλέκεται ο μεταβολισμός της ντοπαμίνης ή του σιδήρου, για αυτό και η φαρμακευτική του αγωγή σχετίζεται με την ντοπαμίνη. Κάποιες από τις δευτεροπαθείς γνωστές αιτίες αποτελούν η ανεπάρκεια σιδήρου, η νεφρική ανεπάρκεια, καθώς και κάποιες νευροπάθειες. Τα συμπτώματα του συνδρόμου μπορεί επίσης να εμφανιστούν κατά την εγκυμοσύνη και να εξαφανιστούν μετά τη γέννα. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε φάρμακα όπως κάποια ψυχιατρικά φάρμακα.
Η/ο νευρολόγος θα σας ζητήσουν κάποιες διαγνωστικές εξετάσεις, ώστε να καθορίσουν την αιτία και να συστήσουν την κατάλληλη θεραπεία.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει θεραπεία που να οδηγεί στην ίαση για το Σύνδρομο Ανήσυχων Άκρων. Υπάρχουν όμως αποτελεσματικές φαρμακευτικές αγωγές για τον έλεγχό του. Για παράδειγμα, αν ένας ασθενής έχει χαμηλά επίπεδα αποθηκευμένου σιδήρου, συμπληρώματα σιδήρου μπορούν να βοηθήσουν. Οι παρακάτω φαρμακευτικές αγωγές μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου: Φάρμακα σχετιζόμενα με τη ντοπαμίνη (λεβοντόπα, ροτιγοτίνη, ροπινιρόλη και πραμιπεξόλη), με το GABA, όπως η γκαμπαπεντίνη και η πρεγκαμπαλίνη και οπιοειδή φάρμακα. Η φαρμακευτική αγωγή λαμβάνεται συνήθως αργά το απόγευμα, πριν ξεκινήσουν τα συμπτώματα. Αν χρειάζεται μπορεί να ληφθεί και νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να έχει προηγηθεί εξέταση από ειδική/ό νευρολόγο, που θα αποφασίσει ποια είναι η σωστή αγωγή για τον κάθε ασθενή. Η ρύθμιση της αγωγής θα πρέπει να γίνεται από ειδικό, καθώς οι άμεσες και όψιμες παρενέργειες απο την λάθος χρήση των φαρμάκων μπορεί να είναι σημαντικές.
