ΔΡ. ΜΑΡΙΑ ΣΤΑΜΕΛΟΥ, MD, FEAN


Ιατρείο νόσου Πάρκινσον και Κινητικών Διαταραχών

Καθηγήτρια Νευρολογίας, Παν/μίου Marburg

Τρόμος (Τρέμουλο)


Τι είναι ο τρόμος;


Τρόμος (τρέμουλο) είναι η πιο συχνή Κινητική Διαταραχή. Ορίζεται ως μια ακούσια, ρυθμική, ταλάντωση ενός μέρους του σώματος. Ο τρόμος μπορεί να είναι ποικίλης αιτιολογίας και βαρύτητας. Πολύ συχνά ο τρόμος είναι αποτέλεσμα άγχους, λήψης μεγάλης ποσότητας καφεΐνης ή νικοτίνης, οπότε και ονομάζεται αυξημένος φυσιολογικός τρόμος. Επίσης συχνά μπορεί να οφείλεται στην λήψη ορισμένων φαρμάκων (όπως λίθιο, βρογχοδιασταλτικά, στεροειδή, βαλπροϊκό νάτριο, αμιοδαρόνη, θυρεοειδικές ορμόνες) ή να οφείλεται σε παθήσεις του θυρεοειδούς, οπότε και η αντιμετώπισή του είναι σχετικά απλή.


Η πιο συχνή μορφή κληρονομικού τρόμου είναι ο Ιδιοπαθής τρόμος.


Ωστόσο ο τρόμος ανάλογα με την φαινομενολογία του και τα συνοδά συμπτώματά του, μπορεί να οφείλεται σε μία πληθώρα υποκείμενων ασθενειών όπως η νόσος του Πάρκινσον, δυστονία ή άλλα μεταβολικά ή νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό όταν ένας ασθενής πρωτοεμφανίζει τρόμο να συμβουλεύεται έναν Νευρολόγο Κινητικών Διαταραχών (Movement Disorder Specialist), για την διερεύνηση της υποκείμενης αιτιολογίας που θα καθορίσει την πρόγνωση και την θεραπεία.


Ιδιοπαθής τρόμος


Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι το πιο συχνό σύνδρομο τρόμου. Συνήθως υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, όπου περισσότερα από ένα άτομα μέσα σε μία οικογένεια τον εμφανίζουν. Μπορεί να ξεκινήσει από αρκετά νεαρή ηλικία, γύρω στην εφηβεία, ή να ξεκινήσει αργότερα στην ενήλικη ζωή. Είναι συνήθως συμμετρικός και εμφανίζεται κατά κανόνα στα άνω άκρα, κατά την διάρκεια που το άτομο προσπαθεί να εκτελέσει μία κίνηση, σε αντίθεση με τον τρόμο στην νόσο Πάρκινσον, που εμφανίζεται χαρακτηριστικά στην ηρεμία. Είναι δηλαδή ένας τρόμος θέσεως και κινητικός. Ο τρόμος μπορεί να συνυπάρχει και στο κεφάλι, ή στην φωνή, λιγότερο συχνά στον κορμό και το πρόσωπο και ακόμα πιο σπάνια στα κάτω άκρα. Οι ασθενείς συχνά παραπονούνται ότι δεν μπορούν να φέρουν στο στόμα τους το φαγητό χωρίς να λερωθούν, να πιουν νερό, ή να γράψουν καλά λόγω του τρόμου. Ο τρόμος επιδεινώνεται συνήθως από το στρες, την έντονη άσκηση και την κόπωση, ενώ το αλκοόλ τον ελαττώνει.


Θεραπεία του ιδιοπαθούς τρόμου


Καθώς o ιδιοπαθής τρόμος δεν περιορίζει πάντοτε την λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του ασθενούς, η θεραπεία δεν είναι πάντοτε αναγκαία και εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ανάγκες του κάθε ασθενή. Υπάρχουν άνθρωποι με ήπιο τρόμο από μικρή ηλικία και οικογενειακό ιστορικό που ζουν με αυτό χωρίς προβλήματα και δεν επισκέπτονται ποτέ κάποιον νευρολόγο.


Εάν ο τρόμος χειροτερεύσει στην διάρκεια των ετών ή εάν εμφανιστούν κάποια καινούργια συμπτώματα που ο ασθενής δεν είχε πριν, τότε αναζητείται συνήθως η συμβουλή του νευρολόγου. Από την άλλη πλευρά, σε πολλές περιπτώσεις, ο τρόμος είναι εξαιρετικά έντονος και η θεραπεία είναι απαραίτητη για να είναι λειτουργικός ο ασθενής στην καθημερινότητά του.


Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει από την δεκαετία του ’80 περίπου κυρίως την προπρανολόλη (β-αποκλειστής) και ως δεύτερη επιλογή την πριμιδόνη. Πολλές άλλες κατά κανόνα αντιεπιληπτικές ουσίες όπως η τοπιραμάτη, γκαμπαπεντίνη ή πρεγκαμπαλίνη πιθανώς να βελτιώνουν κάποιους ασθενείς, και δοκιμάζονται στην κλινική πράξη, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν έως σήμερα ικανοποιητικές μελέτες που να αποδεικνύουν την δράση τους. Το ίδιο ισχύει και για την χρήση ενδομυϊκών ενέσεων αλλαντικής τοξίνης που κατά κανόνα χρησιμοποιείται στην δυστονία, δράση της οποίας στον ιδιοπαθή τρόμο είναι υπό μελέτη.


Σε περιπτώσεις που ο τρόμος δεν ελέγχεται με φαρμακευτική θεραπεία, επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς και πληρούνται κάποιες απαραίτητες προϋποθέσεις,  η νέα μέθοδος των τελευταίων ετών με εστιασμένους υπέρηχους υπο καθοδήγηση στον μαγνητικό τομογράφο (MR guided focused ultrasound, HIFU), φαίνεται αποτελεσματική, υπο την προυπόθεση της σωστής επιλογής ασθενούς και της μακροχρόνιας εμπειρίας του κέντρου και των ειδικών που την εκετελούν. Σε αυτή τη θεραπεία 'καυστηριάζεται΄στην ουσία με υπερήχους μια περιοχή του εγκεφάλου, οπότε η εμπειρία και και η γνώση της μεθόδου είναι απαραίτητες για την αποφυγή μόνιμων επιπλοκών. Εναλλακτικά,  η χειρουργική θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί, συνήθως με την διενέργεια εν τω βάθει εγκεφαλικής διέγερσης (Deep Brain Stimulation), σε συγκεκριμένο πυρήνα του θαλάμου. Οι συνηθέστερες επιπλοκές, μπορεί να είναι δυσαρθρία και αστάθεια.

Τρόμος και Πάρκινσον


Αποτελεί ο ιδιοπαθής τρόμος μια μορφή νόσου του Πάρκινσον?

Όχι.

Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι 10 φορές πιο συχνός από τη νόσο του Πάρκινσον.

Σε αντίθεση με τον ιδιοπαθή τρόμο, στη νόσο του Πάρκινσον, ο τρόμος των χεριών είναι πιο εμφανής όταν τα χέρια του ασθενή είναι χαλαρά σε ηρεμία (τρόμος ηρεμίας) και όχι όταν χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες (όπως για παράδειγμα, όταν πίνουμε ένα ποτήρι νερό ή τρώμε κτλ). Επιπλέον, ο τρόμος στην ν Πάρκινσον είναι συνήθως ασύμμετρος και αφορά κυρίως το ένα χέρι ή πόδι, ενώ στον ιδιοπαθή τρόμο συνήθως τρέμουν και τα δυο χέρια, ενώ δεν τρέμουν κατα κανόνα τα πόδια. Αλλα σημεία του Πάρκινσον αλλά όχι του ιδιοπαθούς τρόμου είναι η βραδύτητα των κινήσεων, οι διαταραχές στη βάδιση και άλλα ευρήματα στην κλινική εξέταση. Επιπλέον δεν τρέμουν όλοι οι ασθενείς με ν Πάρκινσον, παρα μόνο ενα 30%.

Σε κάθε περίπτωση απαιτείται εξέταση απο ειδικό γιατί η αντιμετώπιση της ν Πάρκινσον και του ιδιοπαθούς τρόμου είναι πολύ διαφορετική.


    Share by: